Beestjes zijn niet eng

Op schoolpleinen, kinderdagverblijven en ook in ons tennispark verschijnen ze: de natuurlijk ogende klim- en speeltoestellen. Gemaakt van hout, gecombineerd met zand en water speelplaatsen en bamboe om je tussen te verstoppen. Het ziet er veel fraaier uit. Dat in ieder geval. Ik hoop dat veel kinderen thuis komen en tegen hun ouders zeggen, “Wat is onze tuin saai met tegels, loungebank en plantenbakken.” Dat zou prachtig zijn.

Ook tijdens de tuinweek van Groei&Bloei in juni met als motto tegel eruit, planten erin zijn er acties geweest op schoolpleinen. En dat is een begin, maar daarmee zijn we er nog lang niet. Want of het nou een houtenklimrek of een metalen is. Voor een kind maakt dat niet wezenlijk uit. Klimmen, dat is leuk. Maar de vorm van het natuurlijke klimtoestel verandert uiteindelijk niet, dus wordt het toch ook weer saai. Niet voor niets wensten kinderen klimbomen aan de rand van de stad, die Natuurmonumenten nu gaat planten. Dat is veel avontuurlijker, zo’n boom verandert omdat hij groeit, ziet er alle seizoenen anders uit. Kortom op pad en spelen in de natuur is veel leuker en spannender!

Een natuurlijke buitenspeelplaats, foto Petra Wevers facebook

Mijn broer en ik fietsten als kind door Europa en gewoon door Nederland of wandelden in het bos of de bergen. Tijdens die vakanties klommen we over boomstammen, hadden vlinders op ons hand, die op zoek waren naar zout. Zagen herten, hazen, roofvogels, gemzen en mormeltieren (een soort grote bergmarmotten) in het wild. En dat is pas spannend. Heel vroeg eruit om dieren te zien. Of ’s avonds nog een paar uurtjes in een kijkpost zitten, stil en soms ook voor niets. Dan zag je helemaal niks. Zo hebben wij tijdens een vakantie in Noorwegen ’s avonds met onze kinderen een bever en elandsafari gemaakt. Tijdens het kanoën zagen we in plaats van bevers een prachtige eland met jong langs het water én een hele dronken Noor. En dat is duur, daar dronken worden. In een kano op het water in het schemerdonker is al een belevenis op zich. In onze maakbare samenleving is dat ook een goed leermoment: niet alles gaat op bestelling.

Mijn vader was de eerste dag in de Alpen altijd slaperig. Verandering van lucht, de stress om je bedrijf achter te laten, logische redenen om op je eerste dag bij te moeten komen. Toch wandelden of fietsten we dan altijd. Het bijslapen gebeurde meestal in de natuur. Zo bouwden we een keer een brug van takken en stenen over een Oostenrijks bergstroompje met zijn tweeën, mijn broer en ik, wat zo deugdelijk was, dat we er ook echt overheen konden lopen. Wij waren uren zoet, mijn vader sliep. Mijn moeder hield een oogje in het zeil.

Ik stond er toen niet bij stil, vond ook echt niet alles leuk destijds, maar kijk er nu met veel plezier op terug.

Zeikie halen

Voor ons huis lag een sloot. Daar hebben we heel veel tijd doorgebracht met de buurtkinderen, met vissen, het bouwen van vlotten, zeikies halen omdat je er overheen probeerde te springen. Hutjes bouwen en in bomen klimmen deden we op een braakliggend terrein vlak bij ons huis. En altijd kwamen we tijdens deze speeluurtjes vlinders, bijen, vliegen, kikkers, lieveheersbeestjes, spinnen, pissebedden, etc. tegen. Pak maar eens een steen op in je tuin, 100% kans dat er pissebedden en of mieren onderzitten. Toen we laatst door het geboortedorp van mijn man reden, wees ook hij aan: daar heb ik bomen geklommen, gevoetbald en uren met een bootje op het water door gebracht.

Treurig vond ik het dan ook dat mijn jongens en hun vriendjes weg werden gejaagd door de aanwonenden vijftigplussers toen ze in een stukje struiken achter het bejaardenhuis achter hun hek, waar ze niet eens doorheen konden kijken, een hutje aan het bouwen waren. Ze konden de kinderen alleen maar horen.

Een speelterrein bij een Montesorrischool in Delft. Hier bevonden zich ook kippen en een konijnenhok. Veel bloemen en planten in de tuin die insecten aantrekken. Hier zit het wel goed vermoed ik.

Kinderen zijn van zichzelf niet bang voor insecten, vinden die beestjes doorgaans alleen maar spannend en interessant. Het zijn vaak ouderen die kinderen door hun gedrag leren dat die beestjes vies zijn, of hinderlijk of dat je er vanaf moet blijven, want wie weet bijten ze. En dat is in sommige werelddelen wel een goed advies, maar echt gevaarlijke insecten en giftige kikkers hebben we in Nederland helemaal niet. Van mijn schoonzusje hoor ik dat ouders klagen als hun kinderen op het kinderdagverblijf met buitenspelen en ontdekken vies zijn geworden en pissebedden op hun handen hebben gehad. Terwijl de kinderen er zelf van genieten. Nu die nieuwe schoolpleinen er zijn, hoop ik maar dat dat ook betekent dat de beestjes op het plein ontdekt en bestudeerd gaan worden, dat kinderen geleerd wordt er respectvol mee om te gaan en ze niet dood te trappen. Een spin binnen kun je rustig vangen in de kom van je hand, even voelen kriebelen en dan buiten loslaten. Het zijn vliegen en muggenvangers. Dan hebben die nieuwe schoolpleininrichtingen echt zin.

Een prachtig goed voorbeeld is het kinderdagverblijf in Amersfoort waar Carrie Preston een tuin ontwierp met bloemen, eetbare planten en een bijenhotel waar kinderen van alles mogen en kunnen ontdekken. De ouders hebben daar de regie, dus ook die staan er volledig achter.

Foto van Carrie Preston van Studio Toop, Carrie is een van de bedenkers van de term inclusieve tuin en heeft voor dit kinderdagverblijf in Amersfoort een tuin ingericht waar beestjes een plek krijgen en worden aangetrokken door de beplanting en het bijenhotel.

In Delft zagen we tijdens de open tuinendag een geweldige school met een waterspeelplaats, groentetuin, planten die bijen en vlinders aantrekken, een kippenren en groot konijnenhok.

Ik ben trouwens benieuwd hoe het met het speeltoestel op ons tennispark gaat aflopen. Zal niet raar staan te kijken als de jeugd toch gewoon weer het stuk bos ingaat op zoek naar avontuur. We zullen zien. Want om eerlijk te zijn, het is toch uiteindelijk echt veel leuker ongeorganiseerd iets te ontdekken.

Heb je jonge kinderen? Natuurmonumenten biedt gratis informatie aan. Op veel plekken wordt een speelbos geopend waar kinderen van alles kunnen ontdekken. En in je eigen tuin? Richt deze zo in dat je dieren aantrekt. Maar ja, ik denk dat veel lezers van dit blog dat al lang gedaan hebben. En als je tips wil, lees dan mijn blog diervriendelijk tuinieren. Misschien kunnen jullie op schoolpleinen, in ouderverenigingen en voor je buren goede tipgevers zijn. Op naar kinderen die niet bang zijn voor mieren, pissebedden en spinnen, want ze zijn in Nederland nooit gevaarlijk en altijd nuttig.

Foto bovenaan: Boet, zoon van Arnold en Ingrid van La Ruta Naranja, een ontzettend leuke B&B in Spanje in de natuur bij Valencia. Insecten hebben een grote aantrekkingskracht op hem en hij gaat er respectvol mee om. De nieuwe Midas Dekker?