Oh Denneboom…

Hij staat, mijn kerstboom vol insecten en vlinders. Dit jaar met kluit, want zonder was niet (meer) te krijgen. Ik ben meestal aan de late kant met het binnenslepen van een boom. De reden: decemberverjaardagen. Heb ook nog even getwijfeld of ik voor een alternatieve boom van hout of een metalen spiraalboom zou gaan. Het werd toch groen. Misschien volgend jaar niet meer als je dit fraaie alternatief ziet…(ook in Libelle deze maand, merk: Robin du Lac. Andere mogelijkheid: Een spiraalvorm met pin, die rechtop kan staan bij www.detuinfee.nl)

De prachtige duurzame boom van de creatieve Ellen van Ojen bij daglicht, tevens foto: Ellen van Ojen

Dezelfde boom bij avondlicht, net een sprookje. Foto: Ellen van Ojen

Een kunstboom is in ieder geval geen optie. De productie (en op langere termijn de vernietiging van een kunstkerstboom) schijnt slechter te zijn voor het milieu dan een hele reeks echte bomen produceren en versnipperen. Met de enorme plastic berg die onze planeet teistert, onder andere in zee en bijvoorbeeld middels de miniscule plasticbolletjes in scrubs die niet uit ons drinkwater te krijgen zijn, ben ik zo langzamerhand behoorlijk anti plastic. Sinds we het plastic gescheiden inzamelen, hoeven we de grijze bak al bijna niet meer buiten te zetten. Daarnaast heeft een echte boom een prima functie na de kerst. Met de dennetakken kun je vorstgevoelige planten beschermen tegen vorstaanvallen na de kerst, mocht er toch nog een winter komen…Nu de boom een kluit heeft, kan deze misschien ook nog een jaar of vele jaren overleven buiten.

Tortelhuis

In onze voortuin staat zo’n voormalige kerstboom. De vorige bewoners zullen de boom met kluit na de kerst daar gezet hebben. Het resultaat is gigantisch. De boom groeit en groeit. Omdat de takken onderin steeds slechter worden, twijfel ik of de boom moet blijven staan. Sinds een aantal jaren echter hebben we dankzij de boom tortelduiven in onze tuin. Een koppel komt regelmatig bij de vijver drinken en het gekoer op de schoorsteen van het huis, bereikt via het buizenstelsel de keuken. Een nostalgisch geluid, in mijn ouderlijk huis hadden we een tortelduif die dagelijks zijn gekoer liet horen. Het hok had ik samen met mijn broer geschilderd. Bepaald niet vlekkeloos, maar trots dat we waren… Regelmatig vind ik de restanten van nesten onder de boom. Duiven bouwen bijzonder slordig. Het omhakken van de boom zou gevolgen hebben voor de tortels. En dat weerhoudt mij er voorlopig van.

Kunstig geknutseld door Maite, dochter van mijn creatieve vriendin Ellen… Duidelijk een kerstboom Foto: Ellen van Ojen

Waar komt die boom vandaan?

Dit jaar heeft de kerstboom voor mij nog een andere betekenis. De kerstman komt uit Amerika, uitvinding van Coca-Cola. De Nederlandse kerstboomtraditie komt uit… Duitsland. Geïntroduceerd door Duitse dienstmeisjes die massaal de armoede en werkeloosheid in Duitsland ontvluchtten na de Eerste Wereldoorlog. De oorlog die heel Europa op zijn kop zette maar aan Nederland grotendeels voorbij ging. Zo vertrok ook mijn oma op achtienjarige leeftijd (1919) uit Duitsland met een briefje bestemming Hilversum een onbekende toekomst tegemoet. De eerste kerstbomen verschenen in Nederland eind 19e eeuw in zeer welgestelde gezinnen, met jawel, Duitse dienstmeisjes. De Duitse dienstmeisjes zorgden voor een snelle, verdere verspreiding van de kerstboom. Zij kwamen in steeds grotere getalen naar het economisch veel beter presterende Nederland waar jonge vrouwen meer konden verdienen in de opkomende industrie. Zo kwamen er plekken in de huishoudens vrij voor de Duitse meisjes, die van aanpakken wisten en lange dagen maakten voor een klein loon. Mijn ene oma was zo’n meisje, mijn andere oma had zo’n meisje in dienst, zodat zij zelf haar winkel kon runnen. Nooit geweten dat er een relatie tussen kerstbomen en Duitse dienstmeisjes is… Mijn voornemen voor 2015 (en ’16)  is, het bijzondere levensverhaal van deze Duitse oma op papier te krijgen in romanvorm. Je moet jezelf doelen stellen tenslotte aan het eind van het jaar…

Fijne kerstdagen

Voor nu, geniet van je kerstboom, in welke vorm en met welke herinneringen dan ook, ik wens je, met allen die je lief zijn, fijne dagen en een gelukkig, gezond en groen 2015.