Siergrind en split: van Japanse Zentuin, moderne stadstuin tot wilde natuurtuin…

Op de juiste manier toegepast kan het zo mooi zijn, grind en siersplit. Helaas verschijnt het vooral in de vorm van een grijze, grauwe massa in voortuinen. Toch, voor het opnemen van water in de bodem is dat dan nog altijd beter dan een geheel betegelde tuin. Een half verharding laat water door en dat is in tijden van klimaatverandering en bakken water in korte tijd heel belangrijk.

Waar ik me over blijf verbazen, is het eindeloze gebruik van antracietgrijs, ongeacht de kleur van de woning, de gevel en de omringende bebouwing. Aangevuld met bijpassende, grijze opsluitbanden, helaas veel te zien in Nederland. Alsof er maar één kleur split bestaat en één soort toepassing, een grote kattenbak met soms een paar bakken en potten er op, een somber straatbeeld. Het is zo jammer, want er zijn zoveel meer kleuren en materialen beschikbaar en wél fraaie toepassingsmogelijkheden.

 Halfverharding voor paden als het kan

Lang geleden reden mijn opa en overgrootvader schelpen van het strand, de Wassenaarse Slag, naar de villawijk tussen het dorp Wassenaar en Den Haag. Zo begon het latere bedrijf in tuinbenodigdheden. In de enorme tuinen was dit een fraaie, natuurlijke manier om paden aan te leggen.

In mijn eigen behoorlijk lange voortuin in Woerden gebruikte ik bakstenen als kantopsluiting en rood split ertussen als paden. De tuin was één grote bloemenzee, de overbuurman keek altijd met veel plezier uit het raam, vertelde hij. Ik koos hiervoor omdat over de paden immers geen fietsen, karretjes, of wat dan ook hoefden te rijden. Bezoek kwam zo, en af en toe een collectant. Zelfs de postbode kwam niet verder dan een meter of twee omdat we door de lange afstand een brievenbus vlak bij de stoep hadden. Geen enkele reden om tegelpaden aan te leggen.

Tip: kijk wat vaker naar het doel van een pad voordat je tot tegels besluit, is het wel echt nodig? Wat moet er overheen kunnen? Een paadje van houtsnippers is soms al genoeg om af en toe de ramen te kunnen zemen bijvoorbeeld.

Ouderwets mooi grind

Een paar huizen verder bij een fraai jaren dertig huis, bestonden de paden en de oprit in de voortuin uit wit/grijs grind. Een traditionele maar oh zo fraaie manier om paden aan te leggen. Veel gezien bij huizen uit die tijd. Het knerpen van het grind verraadde ook bezoek, of een aankomende auto, een soort van vooroorlogs alarm. Grind bestaat uit ronde steentjes, afgesleten door water en dat rolt gemakkelijk weg, daar zijn inmiddels oplossingen voor in de vorm van matten, die het beter op hun plek houden. Met split heb je daar geen last van…, de gespleten steentjes rollen niet. Regelmatig harken dat grind en je oprit blijft netjes en vrij van onkruid. Grind en split wordt in de winter ook niet groen van wieren en algen!

Inspiratie uit Japan

Dat harken kenmerkt ook Japanse tuinen, specifiek de Japanse Zentuin. Ook Japan kent diverse tuinstijlen, alle kenmerkend Japans, dat wel.  De Zentuin is een zogenaamde Droge tuin of ‘kaesansui’. Een dergelijke tuin is bedoeld om in te mediteren. Lees over de kenmerken van een Japanse tuin bijvoorbeeld eens dit blog. Aangeharkt in patronen staat het grind voor Ying, een rustpunt tussen en met groene elementen. Het mag niet belopen worden.

Moderne toepassingen, mooi en goed voor wateropvang

Je kunt grind en split ook gebruiken om een wilde, natuurlijke tuin te creëren. Planten zaaien zich graag uit in het gesteente. Het is er warm, en tussen de steentjes blijft water staan, zonder dat het teveel is. Veel rotsplanten groeien zo. Ga eens in Utrecht in de rotstuinen kijken van de Botanische Tuinen.

In de Meije Theetuin ligt een vlak met split waar het de bedoeling is dat één- en tweejarige planten zich zouden uitzaaien. Ook een tuinvriend past vlakken grind om die reden toe in zijn terras. In mijn eigen terrassen van split (met daaronder anti-worteldoek) groeit in de halfschaduw akelei, een vaste plant die zich daar heeft uitgezaaid, in de volle zon vind ik blauwe druifjes, kaardenbol, vergeet-me-nietjes en malva. Grind, split en keien lenen zich geweldig om te combineren in een natuurlijke tuin. Kijk eens naar alle mogelijke materialen, kleuren en combinaties. Klik hier.

Beth Chatto’s gravel garden

Wereldberoemd zijn de tuinen van Beth Chatto, zij maakte van een nood een deugd, een versteende, droge ondergrond bij haar nieuwe huis transformeerde ze in een graveltuin. Soms hadden ook haar tuinen extreme regenval te verduren. Dat water kan dan zoveel mogelijk de bodem indringen en het grondwater aanvullen, belangrijk in tijden van droogte, waarover wij ook kunnen meepraten inmiddels. Beth Chatto is sinds kort niet meer onder ons, haar tuinen leven voort en zijn te bezoeken. Vind hier meer informatie. In ons land kan de bodem heel wat water aan, het moet er wel in kunnen en niet zo snel mogelijk worden afgevoerd richting rivieren en zee.

Kijk ook eens voor meer graveltuin inspiratie op: www.alpenplanten.be

Jeanne van Rijs ontwierp een prachtige moderne stadstuin, 2-6 mm maasgrind is er gebruikt voor de verharding. Het grind ligt in honinggraatrasters waardoor het perfect loopt. Een beeld dat veel mensen zal aanspreken. Een moderne tuin met veel plek om te ontspannen voor de bewoners, strakke vormen en als de planten zich hebben ontwikkeld, ook weelderig groen. En heel belangrijk: het water kan (bijna) overal de bodem in! Wat mij ook aanspreekt is dat de Maas deel uit maakt van het Nederlandse landschap. Dit materiaal in Nederland gebruiken is qua kleurenbeeld heel logisch, heeft altijd deel uitgemaakt van ons kleurenpalet. Ook zal het materiaal niet van ver komen, wat weer duurzaam is. Weinig transportkilometers.

Dat deed mijn opa dan ook goed. Met paard en wagen naar zee, en slechts enkele kilometers verderop in gebruik. Hoe milieuvriendelijk was dat. Materiaal wat langzaam verpulverd en als kalk in de bodem zakt, zonder schadelijke stoffen. In iets meer dan 100 jaar is er veel veranderd.

Lees meer over het belang van onttegelen in: Stop de verstening