Botanische tuin, villa’s en wilde wingerd rond het Comomeer

‘Ik buitel over hekken, sta strak gesnoeid langs muren, klim in bomen, drapeer een gordijntje aan de ingang van een tunnel, steek de weg over hangend aan een elektriciteitskabel, maak geen onderscheid tussen voorname eeuwenoude villa’s, vergane glorie, natuurlijk bos en industrieel hekwerk en zet het Italiaanse Comomeer in oktober in vuur en vlam. Rara wie ben ik?

Mijn naam: wilde wingerd oftewel Parthenocissus.’

We waren een herfstweek bij het Comomeer Noord-Italië; een week van verwondering en intens genieten van de uitbundige herfstverkleuringen van statige bomen in oude plaatsen en het bos tegen de bergen. Met het zonnetje als extra bonus.

Maar de koningin van het bal was de wingerd. Een klimmer met een uitmuntende herfstverkleuring. Overal dook ze op langs het meer. Met je ogen een plaatje schieten en opslaan in je grijze massa was het motto. De wegen langs het meer zijn smal en hectisch, even stoppen voor een foto is vaak ondoenlijk. Ik kan je dus moeilijk mee laten genieten via mijn blog en hoop dat ik het beeldend genoeg beschreven heb.

In een zelfde hersenlaatje zitten ook de herinneringen aan mijn eigen wilde wingerd, klimmend langs de voorkant van ons huis in Woerden. Tijdens de heftigste verkleuringen een beeldschone compositie vormend met de diep blauwe tinten van een late monnikskap, ook in de voortuin vlak bij de gevel.

Villa’s en tuinen

Het Comomeer biedt in ieder jaar getijde veel natuurschoon door de omringende bergen. De besneeuwde toppen van de Zwitserse Alpen zijn nabij. Maar het is vooral bekend vanwege de vele historische villa’s en één van de beroemdste eigenaren George Clooney. Villa Oleandra is van hem. Aan de westoever van het meer ligt de bekende Villa Carlotta. Deze bezochten we al jaren geleden tijdens een zomervakantie, zowel huis als tuinen. Daarom kozen we dit keer voor villa Monastero in Varenna.

Soort van toegangspoort, voor de villa terugkijkend naar het pad naar de villa. De perk aanplant bloeit lang in het zachte klimaat.

Helaas was het huis dicht maar gelukkig de tuinen open. De ligging van deze villa en ook de tuinen is spectaculair. De tuinen strekken zich twee kilometer langs de oever van het meer uit en de ene doorkijk is nog spectaculairder dan de ander. Er zit geen weg tussen, zoals bij villa Carlotta. Het is hier steil aan de oostkant van het Comomeer en de weg ligt hoger. De relatief smalle tuin is terrasvormig aangelegd met verhogingen tegen de oever. Op een heerlijke herfstdag kleurt alles nog warmer en zachter. Een streling voor ogen en ziel.

Terugblik richting Varenna

De geschiedenis van de villa gaat ver terug, gebouwd aan het einde van de 12^e eeuw als klooster gewijd aan de Heilige Maagd Maria. In het midden van de 16^e eeuw gekocht door de Mornico familie en ze bleef drie eeuwenlang in hun bezit onder de naam Villa Leliana. Er volgde diverse nieuwe eigenaren en ze werd in 1939 geschonken aan de Italiaanse overheid om publiek bezit te worden en een museum.

“I will donate Villa Monastero

to the State,

that shall preserve it forever (…),

The Villa will have to become

a museum,

a library and a cultural centre

for public use”

Marco De Marchi, 1936

De botanische tuinen en hun grondlegger

Langs het pad naar de villa groeien cypressen, Libanese cedars en altijd groene heggen. Ieder terras heeft zijn eigen kenmerken. De basis van de tuinen legde de Duitse zakenman Walter Kees. Hij kocht de villa in 1897 en breidde de tuinen uit, liet de smalle terrassen vormen en plantte (liet planten, vermoed ik) de bijzondere botanische soorten. De tuinen hebben de typische kenmerken van de tuinen aan de noordelijke Italiaanse meren laat 19^e eeuw.

De vruchten van de Europese dwergpalm Chamaerops humilis ook wel Goethe palm genaamd. De palm wordt zo genoemd, omdat Goethe in zijn essay ‘Die Metamorphose der Pflanzen’ over de palm schreef. 

Met dank aan het milde klimaat groeien er veel exotische planten als Africanrica palmen, agaven, yucca’s, dracaenas, citrusbomen en oleanders. Botanische zeldzaamheden als de Mexicaanse blauwe palm (Brahea armata) , Chamaerops, de Chileense wijnpalm (Jubaea chilensis), Montezuma pijnboom en een bijzondere citrusbomencollectie.

Nog een keer de citrusbomen, maar nu van een lager standpunt.

We troffen de laatste vol vruchten aan. Voor mij de meest bijzondere: Pompelmo in het Italiaans, grapefruit voor ons oftewel, citrus Paradise may volgens het bordje bij de boom. Nooit eerder gezien.

Wie van blauwe (en witte en roze) regen houdt, wisteria, moet in mei/juni op bezoek. Ze slingeren zich langs balustrades aan het meer en over een metalen pergola. Er staat ook een opmerkelijk exemplaar van de groenblijvende Magnolia grandiflora ‘Gallisoniensis’ . Bloeiend in de zomer. (Zie foto eerder)

Monastero versus Leliana

Ik begrijp de nieuwe naam, die verwijst naar de oorsprong, maar Leliana was ook erg mooi geweest. Je ziet haar wandelen met boven haar hoofd een parasol, hier en daar ruikend aan een roos en een kus stelend uit zicht van haar vader.

Een plek om diep te zuchten van zoveel schoonheid en te mijmeren over het leven. Wat fijn dat het niet in handen is van een rijke Hollywoodster, een Chinese of Russische miljardair. George, volg straks het voorbeeld van Marco en geef Oleandra een nieuwe, publieke bestemming.

Meer info? Klik op Villa Monastero De foto bovenaan is een blik op Menaggio vanaf de veerboot. Foto van het wandelpad langs het meer is genomen in Varenna.